Hoe kunnen we van de nood een deugd maken? De lege schappen tijdens de coronacrisis bleken de voorbode van de schaarste die zich nu overduidelijk in verschillende vormen en sectoren manifesteert, van energie, grondstoffen en materialen tot onderdelen, producten en personeel. Terwijl de bouw tijdens de epidemie als geen ander bleef draaien – met de wooncrisis als vliegwiel – lopen nu ook hier de tekorten en dus de kosten op, waardoor projecten en plannen stil komen te liggen. Poetins oorlog in Oekraïne is hiervan de directe oorzaak, maar er is in feite al jaren sprake van een op handen zijnde energie- en grondstoffencrisis. We zijn, zo lijkt het nu toch echt, door de realiteit ingehaald. Het kan niet meer uit, de koek is op. We zullen met schaarste moeten leren leven.
Dat is wennen, verwend als we zijn, maar ook omdat ons brein is geprogrammeerd op meer. Uit recent onderzoek van de Universiteit van Virginia blijkt dat mensen liever iets toevoegen dan weglaten wanneer ze een probleem moeten oplossen. In een van de experimenten moesten deelnemers een Lego-huisje van een stabiel afdakje voorzien. Eén steentje was al geplaatst. Het gebruik van ieder extra blokje kostte geld. Toch kozen de meeste deelnemers hiervoor, terwijl je door dat ene steentje gewoon weg te halen het doel evengoed bereikt. Beter zelfs, want geen kosten. Less is More. Toegegeven, dit eens zo inspirerende en radicale modernistische adagium is verworden tot een uitgekauwde reclameslogan voor slick design dat met de oorspronkelijke betekenis weinig meer van doen heeft. Het stond immers niet alleen voor een esthetische maar bovenal ook een ethische visie op mens en maatschappij.
Wat als we Less is More in zijn oorspronkelijke, letterlijke betekenis uit de mottenballen halen, herinterpreteren en opnieuw toepassen op onze tijd met al zijn uitdagingen? Het oplossen van de wooncrisis is nu door de acute tekorten binnen de bouw nog veel complexer geworden dan het al was. Laten we van de nood een deugd maken; schaarste leidt ook tot alternatieve oplossingen en daarmee tot innovatie van bouwmateriaal en bouwwijze, maar vooral ook tot besef. Schaarste als kans, meer met minder. We moeten naar een nieuwe bouwcultuur en dit is het moment.
CASA wil een positief perspectief brengen in deze donkere tijden door juist te laten zien wat wel mogelijk is wanneer we omdenken. Dat doen we aan de hand van inspirerende visies omdat we die nu nodig hebben én concrete voorbeelden die aantonen dat er meer kan met minder.
CASA organiseert in 2023 een inhoudelijk-verdiepende programmareeks die bestaat uit acht publieke bijeenkomsten (meet-ups) in het kader van het jaarthema Meer met Minder. De centrale vraag is hoe we ondanks schaarste toch kunnen blijven bouwen om de wooncrisis op te lossen en tegelijkertijd gestimuleerd door die schaarste kunnen innoveren zodat we ook meerwaarde creëren. Hoe kunnen we van de nood een deugd maken? De achterliggende, ideële gedachte hierbij is dat we aan een nieuwe bouwcultuur moeten werken waarin mens, dier, plant en planeet centraal staan. Om antwoord hierop te geven stellen we elke meet-up een ander thema aan de orde. Zo belichten we in de loop van het jaar verschillende onderwerpen en perspectieven die samen op caleidoscopische wijze inzicht geven, inspireren en activeren om te innoveren in de praktijk. Daarbij richten we ons op het brede (vak)gebied van architectuur, stedenbouw en landschapsarchitectuur, de bouw en de ruimtelijk ontwikkeling.
Deze programmareeks wordt mede mogelijk gemaakt door het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie